Avusturya dış ticaretle ilgili uygulamalarını, Avrupa Birliği (AB) üyesi olarak Topluluk mevzuatı çerçevesinde gerçekleştirmektedir. Bu çerçevede, AB üyesi bir ülke olarak Avusturya, diğer üye ülkeler gibi Ortak Ticaret Politikasının en önemli aracını teşkil eden Ortak Gümrük Tarifesini (OGT) uygulamaktadır. Diğer taraftan, 1 Ocak 1996 tarihinde Gümrük Birliği’nin yürürlüğe konulmasıyla, Türkiye ile AB üyesi ülkeler arasında sanayi ürünleri ticaretinde gümrük vergileri sıfırlanmış ve Türkiye üçüncü ülkelere karşı OGT uygulamaya başlamıştır.
Avusturya‘nın dış ticaret stratejisi, ülkede stratejik, gerçeklere dayalı, değer odaklı ve tutarlı bir dış ticaret politikası izlenmesinin temelini oluşturmayı hedeflemektedir. Bu kapsamda amaç, sürekli ve hızlı değişen küresel ortamda eğilimleri ve gelişmeleri önceden tahmin etmek, insanları fırsatlardan haberdar etmek ve doğru çerçeve koşullarını oluşturmak olarak belirlenmiştir. Federal Avrupa ve Uluslararası İşler Bakanlığı, Federal Çalışma ve Ekonomi Bakanlığı ve Avusturya Ticaret Odası birlikte dış ticaret stratejisinin uygulanmasından sorumludur.
Avusturya’da 19 Aralık 2018 tarihinde yeni bir dış ticaret stratejisi ise kabul edilmiştir. Söz konusu strateji, Avusturya’nın dış ticaretinin uluslararası arenadaki rekabet gücünü pekiştirmek ve güçlendirmek, iş konumu olarak ülkenin çekiciliğini artırmak amaçlarına yönelik 63 politika önleminden oluşmaktadır. Bahse konu strateji ayrıca, inovasyon, teknoloji, dijitalleşme alanları ve gelişen pazarlara odaklanmaktadır. Bu bağlamda, bazı önde gelen işletmeler, KOBİ’ler ve yeni kurulan şirketleri hedefleyen politika önlemleri alınmıştır. Anılan stratejiyle ilgili detaylı bilgiye https://www.bmdw.gv.at/en/Topics/International/New–Foreign–TradeStrategy.html adresinden ulaşılabilmektedir.
Avusturya’nın yeni dış ticaret stratejisi aynı zamanda Avusturya şirketlerinin uluslararası faaliyetlerinin geliştirilmesi ve yoğunlaştırılması ile yeni pazarlara ulaşmalarının sağlanması amacıyla Avusturya Ticaret Odası tarafından oluşturulan “Go-International” adlı girişimi desteklemektedir.“Go-International” girişiminin odağını inovasyon, teknoloji, değer zincirleri ve dijitalleşme oluşturmaktadır. “Go-International” adlı girişim ile Avusturya hükümeti ihracata çeşitli destekler sağlanacağını açıklamıştır. Bahse konu girişim kapsamında ayrılan fonun çeşitli etkinlikler, bilgi ve doğrudan finansman yöntemleriyle firmalara kullandırılacağı belirtilmiştir.
Avrupa Birliği (AB) üyesi ülkeler arasında tesis edilen Gümrük Birliği çerçevesinde, üye ülkeler üçüncü ülkelerden ithalatta ortak kurallar uygulamaktadır.
Bu çerçevede, ticaret politikası münhasıran Avrupa Birliği’nin yetki alanına girmekte ve “Ortak Ticaret Politikası (OTP)” olarak adlandırılmaktadır. OTP, ortak gümrük tarifeleri; çok taraflı, bölgesel ve ikili ticaret anlaşmaları; üçüncü ülkelere uygulanan tek taraflı tavizler ve ticari savunma araçlarını kapsamaktadır. OTP çerçevesinde, mal ticaretinin yanı sıra
| hizmetler, ticaretle bağlantılı fikri mülkiyet hakları ve doğrudan yabancı yatırımlar AB’nin münhasır yetki alanında yer almaktadır.
Bu doğrultuda: AB üyesi ülkelerce ortak gümrük tarifesi ve ticari savunma araçları uygulanmakta olup, ürünlere uygulanan gümrük vergileri ve varsa, ürünler üzerinde bulanan ticari savunma araçlarına TARIC CONSULTATION veri tabanı üzerinden erişilebilmektedir.
TARIC veri tabanı ürün bazında faaliyet göstermektedir. TARIC görüntüleme sayfasında ürün kodu (good code) kısmına bilgi edinilmek istenen ürünün GTIP kodu, Geliş/Varış Ülkesi (Origin/Destination) kısmına ise ürünün ihraç veya ithal edilmek istendiği ülke yazılmak suretiyle söz konusu ürüne dair mevcut tüm uygulama ve tüzüklere ulaşılabilir. Ürünün GTIP kodunu bilmiyorsanız gelişmiş arama (advanced search) sekmesinden metin bazında da arama yapılabilmektedir.
TARIC kullanılarak ne yapılabilir? • Ürüne dair gümrük uygulamaları ve kotalarına, gümrük muafiyetlerine; • Ürüne dair alınmış ticaret politikası önlemlerine (dampinge karşı uygulamalar, telafi edici önlemler vs.); • Ürüne yönelik alınmış ithalat veya ihracat kısıtlamalarına ulaşılabilir.
TARIC veri tabanına aşağıdaki adresten erişim sağlanabilmektedir: (https://ec.europa.eu/taxation_customs/dds2/taric/taric_consultation.jsp?Lang=en)
Access2Market üye ülkelerin ve AB’nin 120’den fazla ticaret ortağının AB ile dış ticareti kapsamındaki; • Gümrük Vergilerine; • Menşe Kurallarına; • Yürürlükteki Diğer Vergilerine; • İthalat Prosedürlerine; • Ürüne ilişkin Teknik Gerekliliklere; • Dış Ticaret istatistiklerine ilişkin detaylı bilgileri ihtiva eden bir veri tabanıdır.
Access2Market veri tabanına aşağıdaki adresten erişim sağlanabilir: (https://trade.ec.europa.eu/access–to–markets/en/home)
AB dışı ülkelerin AB ile olan ticari anlaşmalarına ve yararlanabildikleri gümrük muafiyetlerine aşağıdaki adresten erişim sağlanabilmektedir: (https://trade.ec.europa.eu/access–to–markets/en/non–eu–markets)
Üye ülkelerin pazar profillerine, ithalat prosedürlerine ve dış ticareti düzenleyen mevzuatı ile birlikte ticarete konu ürüne ilişkin teknik mevzuatına aşağıdaki adresten erişim sağlanabilmektedir: (https://trade.ec.europa.eu/access–to–markets/en/content/eu–market–0#tocms)
Access2Market veri tabanında mal ticaretinin yanı sıra hizmet ticareti ve e-ticarete ilişkin veriler de yer almaktadır. Bu bilgilere aşağıdaki adresten erişim sağlanabilmektedir: |
(https://trade.ec.europa.eu/access–to–markets/en/content/services)
Access2Market veri tabanını daha etkin kullanmak adına Avrupa Komisyonunun organize ettiği sanal eğitim programlarına aşağıdaki adresten erişim sağlanabilir:
(https://trade.ec.europa.eu/access–to–markets/en/content/events–access2markets)
Ayrıca, AB tarafından üçüncü ülkelere karşı yürütülen ve tamamlanan damping, sübvansiyon ve korunma önlemleri soruşturmalarına aşağıdaki adresten erişim sağlanabilmektedir.
(https://trade.ec.europa.eu/tdi/index.cfm)
AB, ikili ticaret anlaşmaları bağlamında aktif bir ticaret politikası izlemektedir. AB tarafından yeni nesil serbest ticaret anlaşmaları (STA) ile mal ticaretinin yanı sıra, hizmetler, kamu alımları, fikri mülkiyet hakları, sürdürülebilir kalkınma gibi ticaret ile ilgili alanları da içeren kapsamlı STA’lar müzakere edilmekte ve akdedilmektedir. AB’nin STA’ları hakkında detaylı bilgiye aşağıdaki adresten erişim sağlanabilmektedir:
(https://ec.europa.eu/trade/policy/countries–and–regions/negotiations–and–agreements/)
AB, Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi (GTS) kapsamında Gelişme Yolundaki Ülke ve En Az Gelişmiş Ülkelere (EAGÜ) belirli dönemler için geçerli olacak şekilde tek taraflı olarak vergi tavizleri sağlamaktadır. Halihazırda uygulanan GTS Rejimi, düşük ve düşük orta gelirli ülkeler için gümrük tarifelerini tamamen ya da kısmen kaldıran Standart GTS Rejimi; sürdürebilir kalkınma ve iyi yönetişimin sağlanmasını teşvik etmek üzere GTS Rejimi ekinde sayılan Uluslararası Konvansiyonları onaylamaları ve uygulamaları şartıyla gelişmekte olan ülkeler için tarifeleri sıfırlayan GTS + ve silah ve mühimmat hariç olmak üzere en az gelişmiş ülkelerden gelen diğer malların vergisiz ve kotasız olarak AB pazarına girmesine imkan tanıyan Silahlar Hariç Her Şey (Everything But Arms-EBA) düzenlemelerini içermektedir. Güncel GTS yararlanıcısı ülkelerin listesine aşağıdaki adresten erişim sağlanabilmektedir:
(https://ec.europa.eu/trade/policy/countries–and–regions/development/generalised–scheme–ofpreferences/)
Avrupa Birliği üyesi olan Avusturya’da AB mevzuatı uygulanmaktadır. AB üyesi ülkeler arasında iç ticarette bir belge aranmamaktadır.
Diğer taraftan, Avrupa Birliği ile Türkiye arasındaki Gümrük Birliği çerçevesinde Türkiye menşeli veya Türkiye’de serbest dolaşımda olan sanayi ürünlerinde A.TR Belgesi düzenlenmiş ürünlerde gümrük vergisi söz konusu olmayıp, %20 oranında KDV (ithalatta alınan KDV Avusturya’da “Einfuhrumsatzsteuer” olarak adlandırılmaktadır) alınmaktadır.
Tarım ürünlerinde ise Türkiye menşeli ürünler için tercihli rejim uygulaması söz konusudur.
Avusturya’ya yapılacak ithalattaki gümrük prosedürleri ve gümrük vergileri hakkında www.bmf.gv.at/zoll veya
http://ec.europa.eu/taxation_customs/dds2/taric/taric_consultation.jsp?Lang=de&SimDate=20120713 adreslerinden gerekli bilgilerin temini mümkündür.
Türkiye ile AB arasındaki Gümrük Birliği kapsamındaki ürünler için gümrük vergisi veya herhangi bir miktar kısıtlaması bulunmamaktadır. Gümrük Birliği 31 Aralık 1995 tarihinden beri yürürlükte olup, temeli 1963’te imzalanan Ankara Anlaşması ve 1970’de imzalanan Ek Protokol’e dayanmaktadır.
Gümrük Birliği, sanayi ürünleri ve işlenmiş tarım ürünlerini (sanayi payı itibariyle) kapsamaktadır. Gümrük Birliği sınırlarında üretilen ve elde edilen mallar ya da Gümrük Birliği’nde serbest dolaşıma sunulan mallar bu gümrük statüsünün kanıtı olan A.TR Belgesi eşliğinde Gümrük Birliği topraklarında herhangi bir yerde serbestçe dolaşma hakkına sahiptir.
Yasal Dayanaklar:
(https://eur–lex.europa.eu/legal–content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:21996D0213%2801%29&rid=2)
Ortaklık Konseyi’nin 1/95 sayılı kararının uygulamasına ilişkin ayrıntıları düzenleyen karar
(https://eur–lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2006:265:0018:0038:en:PDF )
Gümrük Birliği, Amsterdam Anlaşması EK 1’de belirtilen tarım ürünleri ile Avrupa Kömür ve Çelik Anlaşması’nın kapsadığı kömür ve çelik ürünlerini kapsamamaktadır. Bu ürünler aşağıdaki yasal dayanaklar çerçevesinde tavizli bir rejimden yararlanabildikleri zaman bir menşe ispat belgesi ibraz edilmesi gerekmektedir (Movement Certificate-Dolaşım BelgesiEUR.1 ve fatura beyanı).
Yasal Dayanaklar:
(https://eur–lex.europa.eu/legal–content/EN/TXT/?uri=OJ:L:1998:086:TOC)
(https://eur–lex.europa.eu/legal–content/en/TXT/?uri=uriserv:OJ.L_.2009.143.01.0001.01.ENG)
İş insanlarımız tarafından Avrupa Birliği üyesi ülkelerin pazarına erişimde dikkate alınması gereken önemli bir husus Avrupa Yeşil Mutabakatı çerçevesinde gerçekleşmekte olan ekonomik dönüşüm sürecidir.
Avrupa Birliği (AB), 11 Aralık 2019 tarihinde açıkladığı Avrupa Yeşil Mutabakatı (AYM)[1] ile 2050 yılında iklim-nötr ilk kıta olma hedefini ortaya koymuştur. AB, bu hedefe ulaşmak için yeni bir büyüme stratejisi benimseyeceğini ve tüm politikalarını iklim değişikliği ekseninde yeniden şekillendireceğini açıklamıştır. Sanayiden finansmana, enerjiden ulaştırmaya ve binalardan tarıma uzanan bir dizi alanda AB politikalarında kapsamlı değişiklikler öngören Yeşil Mutabakat, Tek Pazar’ın tesisinden bu yana AB’nin en büyük girişimlerinden birisidir.
Bu kapsamda, AB’nin iklim, enerji, arazi kullanımı, ulaşım ve vergilendirme politikalarının 2030 yılına kadar 1990’daki seviyesine kıyasla %55 emisyon azaltımı sağlanacak şekilde gözden geçirilmesi için “Fit for 55 (55’e Uyum)” mevzuat değişikliği paketi[2] Avrupa Komisyonu’nca 14 Temmuz 2021’de yayımlanmıştır.
Paketin uluslararası ticareti etkileyecek en önemli unsurlarından birisi Sınırda Karbon Düzenlemesidir[3](SKDM/CBAM). 1 Ekim 2023 itibariyle yürürlüğe girmesi beklenen SKDM kapsamında, ilk aşamada, demir-çelik, çimento, alüminyum, gübre, elektrik ve hidrojen ürünleri için sera gazı emisyonlarının raporlaması yapılacak, 1 Ocak 2026 tarihinden itibaren ise AB’de yetkilendirilmiş ithalatçılar tarafından ithal edilen, düzenleme kapsamındaki ürünler için raporlanan emisyonlar temelinde karbon ücreti ödenmeye başlanacaktır. İş insanlarımızca uygulama esaslarını belirleyecek ikincil düzenlemelerin takibi önemlidir.
Yeşil Mutabakatın ana unsurlarından bir diğeri ise ilgili tüm ürün mevzuatına etki edecek olan döngüsel ekonomidir. Bu ana tema altında, 10 Mart 2020 tarihinde Yeni Sanayi Stratejisi[4], 11 Mart 2020 tarihinde ise Döngüsel Ekonomi Eylem Planı[5] açıklanmıştır. Böylece AB, hammadde temini aşamasından ürünlerin üretimi, tüketimi ve atık yönetimine dair döngüsel bir yaklaşım ile yeni kurallar getirileceğini açıklamış, elektronik ve bilişim teknolojileri, piller ve araçlar, ambalaj, plastikler, tekstil, yapı ve inşaat, gıda, su ve besinler öncelikli sektörler olarak belirlenmiştir.
Gümrük Birliği kapsamında ülkemizce uyum sağlanan ürün mevzuatında önemli değişiklikler getirecek olan ve 30 Mart 2022 tarihinde açıklanan Sürdürülebilir Ürün İnisiyatifi[6] ile gıda, yem ve medikal ürünler haricinde tüm ürün grupları için sürdürülebilirliğin bir norm olarak belirlenmesi amaçlanmıştır.
Bu çerçevede açıklanan Yeni Eko–Tasarım Tüzüğü Taslağı[7] ile ürünlerin AB piyasasına arzı için karşılaması gereken standartların sürdürülebilirlik ekseninde şekillendirilmesi, ürüne ilişkin söz konusu bilgilerin tüketici, piyasa gözetimi otoriteleri, geri dönüşüm sektörünce kolayca ulaşılabilir olmasını sağlamak üzere ürüne eşlik edecek “dijital ürün pasaportları” geliştirilmesi, zorunlu yeşil kamu alımları kriterleri getirilmesi amaçlanmıştır.
Bu çerçevede, AB’nin Döngüsel Ekonomi Eylem Planı kapsamında öncelikli ürün gruplarından başlamak üzere tüm ürünlere yönelik mevzuat tasarıları hazırlaması öngörülmekte olup, ilk aşamada batarya, tekstil, yapı malzemeleri, ambalaj ve ambalaj atıklarına ilişkin mevzuat taslakları/stratejiler yayımlanmıştır.
AB tarafından açıklanan Atık Sevkiyatı Tüzüğü Taslağı[8] ile ise AB bir taraftan üçüncü ülkelere kontrolsüz atık ihracatını kontrol altına almayı hedeflerken, AB içindeki mevcut atıkların da bir kaynak olarak ekonomiye kazandırılmasını amaçlamaktadır.
AB tarafından önümüzdeki dönemde açıklanacak mevzuat taslakları ile açıklanan taslakların son durumlarına ilişkin bilginin Döngüsel Ekonomi Eylem Planı[9] sayfasından takibi mümkündür.
Katma Değer Vergisi: Gıda maddeleri, özel meskenler (Konut), taksi ve toplu taşıma sektörlerinde %10 oranında KDV tahsil edilmektedir. Diğer sektörlerde ise KDV oranı %20 seviyesindedir. Bunun yanısıra canlı hayvan, canlı bitki, odun ve film galası vb. teslimlerinde indirimli oran (%13) uygulanmaktadır.
Kurumlar Vergisi: Avusturya’da yerleşik kurumlar, özellikle de sermaye şirketleri (A.Ş., Ltd. Şti.) tüm gelirleriyle kurumlar vergisine tabidirler. Burada elde edilen kâr, %25’lik bir sabit oran ile vergilendirilir.
Asgari Kurumlar Vergisi (Mindest-Körperschaftsteuer): Limited Şirketlerin asgari kurumlar vergisi tutarı ilk beş sene için 500 avro olup, gelecek beş sene için yıllık 1.000 avro ödenmesi gerekmektedir. On birinci yıldan itibaren ise yıllık 1.750 avro ödenmesi gerekmektedir. Anonim Şirketlerin ise yıllık 3.500 avro kurumlar vergisi ödemesi gerekmektedir.
Grup Vergilendirilmesi: Vergi uzmanlarına göre, şirketler toplu vergilendirme sayesinde büyük avantajlar elde edebilmektedir. Bu sayede uluslararası şirketlerin yan kuruluşlarını Avusturya’ya taşımaları, şirketler açısından cazip bir yer olduğunun bir göstergesi olarak kabul edilmektedir. Grup vergilendirilmesinde yerli grup üyelerinin kârları ve zararları ile yabancı kardeş şirketlerin zararları birlikte hesaplanmaktadır ve böylece kurumlar vergisi için baz alınacak esas miktar azalmış olmaktadır. Grup vergilendirilmesi %50’lik bir katılım oranı ve bir hisseyle kullanılabilmektedir. Firma satın alımlarında aktif edilen firma değerinin 15 yıllık bir amortismanı söz konusudur.
Öz Sermayenin Vergilendirilmesi: Bir sermaye şirketinin (A.Ş., Ltd. Şti.) veya şahsen sorumlu olan ortağı bir sermaye şirketi olan şahıs şirketinin (örn. “Ltd. Şti. & Co Kom. Şti.” (GmbH & Co KG)) kurulmasında, konulan öz sermaye üzerinden %1 oranında kurumlar vergisi ödenmesi zorunludur. Sermayenin artırılması, öz sermaye girişinin diğer türleri örneğin nakdi yardımlar ve Avusturya‘daki bir şubeye yurt dışındaki genel merkez tarafından sağlanan donanım, %1 oranında kurumlar vergisine tâbidir (şirketin merkezinin AB‘de olduğu durumlar hariç).
Avrupa Birliği’nde akreditasyon ve piyasa gözetimi ile denetiminin kurallarını düzenleyen 765/2008 sayılı AB tüzüğü çerçevesinde, Avusturya’daki ürün güvenliği ve denetimi uygulamaları şeffaf olup, ürün güvenliği ve teknik engellere ilişkin mevzuat dahil tüm yasal düzenlemelere Avusturya Federal Başbakanlığı altında Mevzuat Bilgi Sistemi’nden ulaşmak mümkündür. Mevzuat Bilgi Sistemi’nin internet adresi https://www.ris.bka.gv.at/defaultEn.aspx şeklindedir.
Avrupa Birliği’nin teknik mevzuat uyumu çerçevesinde malların serbest dolaşımının tam anlamıyla sağlanması amacıyla benimsediği Yeni Yaklaşım Politikası kapsamında AB üyesi ülkelerin iç pazarlarında ve ithal ürünlerinde CE işaretinin olması zorunludur. CE Yönerge ve Düzenlemelerinin birçoğunu yerine getiren Türkiye’den ithal edilen ürünlerde de bu işaret yer almaktadır.
CE İşareti, aşağıdaki ürün gruplarının AB tarafından belirlenmiş temel güvenlik normlarına uygun olduğunu onaylar:
CE Logosunu Avrupa Birliği’nin Yeni Yaklaşım Direktifleri kapsamında faaliyet gösteren kuruluşlar (NANDO -New Approach Notified and Designated Organisations) vermeye yetkili kılınmıştır. Avusturya’da CE logosunu düzenlemeye yetkili kuruluşlara
https://ec.europa.eu/growth/tools–databases/nando/index.cfm?fuseaction=country.notifiedbody&cou_id=40 adresinden ulaşmak mümkündür.
Avusturya’da gıda ürünlerinde HACCP zorunluluğu bulunmaktadır. AB genelinde gıdalarla ilgili genel prensiplerin ve temel düzenlemelerin çerçevesini belirleyen EC 178/2002 sayılı düzenleme ile Gıda Yasası uygulanmaktadır. 21 Şubat 2002 tarihinde yürürlüğe giren bu düzenlemeyle, aynı zamanda, AB Gıda Güvenliği Otoritesi kurulmuş ve gıda güvenliği konusundaki uygulanması zorunlu prosedürler belirlenmiştir. Düzenleme genel olarak Genel Gıda Yasası olarak bilinmekte olup, gıdaların izlenebilirliği konusunda da düzenlemeleri içermektedir (Madde 18). Genel Gıda Yasası’nın belirlediği ana başlıklar Ocak 2005 tarihinde uygulamaya girmiştir.
AB genelinde pazara sunulan tarım ürünlerinin kalite ve etiketlemelerine ilişkin pazarlama standartları Ortak Tarım Politikası çerçevesinde çıkartılan EC 1308/2013 sayılı kararname ile 17 Aralık 2013 tarihinde belirlenmiştir. Bu yasayla öngörülen standartlara sahip olmayan ürünler pazara sunulamamakta ve pazardan kaldırılmaktadır. AB pazarlama standart düzenlemeleri çerçevesinde kalite standartları belirlenmiş diğer ürünler arasında taze ve dondurulmuş balık (EC 2406/1996) ile birlikte zeytinyağı (EC 29/2022) bulunmaktadır.
Avrupa Birliği’nin 25/10/2011 tarihli “EU 1169/2011” Sayılı Tüzüğü çerçevesinde AB’ye ithal edilecek tarım ve gıda ürünlerinin etiketlerine ilişkin yeni kurallar konulmuş olup, söz konusu Tüzük 13 Aralık 2014 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiştir.
Bahse konu Tüzük, ürünün muhteviyatında yer alan süt, yerfıstığı, susam gibi alerjenlerin belirtilmesinden, etiketlerde kullanılacak harf boyutuna değin detaylı düzenlemeler içermekte, ayrıca işlenmiş gıda ürünlerinin dışında, diğer tarım ürünlerine ve gastronomi sektörüne yönelik hükümler de ihtiva etmektedir. Ülkede ürün güvenliği ve denetimi düzenlemelerinin uygulamasından sorumlu kamu kurumu Avusturya Federal Sosyal İşler, Sağlık, Bakım ve Tüketiciyi Koruma Bakanlığı’dır.
Diğer taraftan, 1 Haziran 2007 tarihinde yürürlüğe giren REACH, kimyasalların kaydı, değerlendirilmesi, izni ve kısıtlanmasını öngören yeni bir AB düzenlemesidir. Zorunlu bir uygulama olan REACH, bir dizi AB Yönetmelik ve Tüzüğünü kapsamakta ve onları tek bir sistem altında toplamaktadır. Söz konusu mevzuata göre AB pazarına kimyasal madde, müstahzar veya bunları içeren eşya ihracatı yapmak isteyen firmalar REACH mevzuatına tabiidir. REACH hakkında detaylı bilgiye https://www.ikmib.org.tr/tr/bilgi–bankasi–ab–mevzuati–reach–tuzugu.html adresinden ulaşılabilir.
Federal Çalışma ve Ekonomi Bakanlığı’na bağlı Avusturya Ulusal Akreditasyon Kurumu “Akkreditierung Austria”dır. Avusturya’daki akreditasyon sürecine ilişkin detaylı bilgiye https://www.bmdw.gv.at/en/Services/Accreditation/Accreditation–process.html adresinden ulaşılması mümkündür.
Diğer taraftan, 25‘in üzerinde ülkede şubesi ve 1000’in üzerinde çalışanı bulunan TÜV Austria ülkenin en büyük standardizasyon ve belgelendirme kurumudur.
Bir ürünün Avrupa Birliği (AB) pazarına girebilmesi için AB’nin tüzük, direktif vb. adlar ile meydana getirdiği (EURLEX internet sayfasından ulaşılabilen) teknik mevzuata uygun olarak üretilmesi ve piyasaya arz koşullarını sağlaması gerekmektedir. AB’nin teknik mevzuatı, tüm ürünler için temel kuralları belirleyen yatay mevzuatın yanı sıra, ürünlere ilişkin teknik düzenlemelerden (örn: oyuncaklar, makineler, asansörler, tıbbi cihazlar, yapı malzemeleri, kimyasallar vs.) oluşmaktadır. Bunun haricinde, AB içinde ortak bir düzenlemeye tabi olmayan (kırtasiye ürünleri, mobilyalar, saatler vs.) ürünler yönünden üye ülkeler kendi düzenlemelerini yapmakta serbesttir.
Ülkemiz, Gümrük Birliği gereğince AB’nin ürünlere ilişkin teknik mevzuatını ve sistemini uyumlaştırmaktadır. Bu çerçevede, Türkiye AB’nin CE İşareti, onaylanmış kuruluşlar, piyasa gözetimi ve denetimi, AB’nin ortak bir düzenlemesi olmayan alanda karşılıklı tanımaya dair kurallarını ve ürünlere ilişkin (sektörel) mevzuatını ulusal mevzuatına aktarmıştır. Ülkemiz, AB’nin ürünlere ilişkin mevzuatındaki güncellemeleri de takip ederek bilahare ulusal mevzuatına yansıtmaktadır.
Ülkemizde, AB mevzuatı kapsamında atanmış onaylanmış kuruluşların listesi ise güncel olarak AB’nin Yeni Yaklaşım Onaylanmış Kuruluş Bilgi Sistemi’nde (NANDO- http://ec.europa.eu/growth/toolsdatabases/nando/) yayınlanmaktadır.
Sonuç olarak, ortak bir AB mevzuatı bulunan ürünler yönünden ulusal mevzuatımızı uyumlaştırdığımız ölçüde veya düzenlenmemiş alanda yer alan ürünler yönünden Türk ürünlerinin AB’de ilave test/belgelendirmeye ihtiyaç olmaksızın AB menşeli ürünlerle eşit muameleye tabi tutulması ve malların serbest dolaşımı ilkesi kapsamında ithalat kontrollerine tabi tutulmaması gerekmektedir. Bu kapsamda, Türkiye’de üretilen ürünler, AB’de üretilmiş ürünlere eşdeğer güvenlik ve kalite düzeyini sağlamaktadır.
AB teknik mevzuatına ilişkin ayrıntılı bilgi edinmek için (abteknik@ticaret.gov.tr) adresinden irtibata geçilebilir.
Bazı ürünler menşeine bakılmaksızın Avrupa Birliği’nin getirdiği zorunluluklar sebebiyle birtakım mevzuatlarla sınırlandırılmıştır. Diğer taraftan, bütün Birlik ülkeleri için özellikle adil rekabeti destekleyici çeşitli garanti sistemleri bulunmaktadır. ISO 9000 serisi ve HACCP kaliteyi garantileyen ve rekabet faktörünü ön plana çıkaran bir uygulamadır. Çevre üzerine ISO 14000 serisi ve OHSAS 18001 teknik özelliklerine göre iş kazalarını önleme sertifikası da her geçen gün daha önem kazanmıştır. GLOBALGAP (eski adıyla EUREPGAP) sertifikasının alınması zorunlu olmamakla birlikte ürün satın almada tercih nedenidir.
AB kuralları gereğince bazı sanayi ürünlerinin AB pazarına girebilmesi için AB teknik mevzuatına uyumlu olması gerekmektedir. CE işareti bu kapsamdaki uygulamalardan biridir. Birçok sanayi ürününde CE İşareti (https://ec.europa.eu/growth/single–market/ce–marking_en bulunması zorunludur. Ürünlerin, CE işaretli olarak piyasaya sunulmasından imalatçı sorumludur. Ancak, eğer imalatçı ya da imalatçının yetkili temsilcisi Avrupa Birliği içinde değilse, bu sorumluluğu ithalatçı yerine getirmek zorundadır. Diğer bir anlatımla, ithalatçı ithal ettiği ürünlerin AB mevzuatına uygunluğunu temin etmek zorundadır.
Ürünlerin piyasaya arz edilmesine ilişkin akreditasyon ve piyasa gözetimi ve denetimi işlemleri AB’nin 765/2008/EC sayılı Tüzüğü ile 2019/1020/EU sayılı Tüzüğü’ne göre yürütülmektedir. Anılan mevzuat, AB gümrüklerinde kontrolleri, CE İşareti ve akreditasyonunun yanı sıra üye devletlerde piyasa gözetimi ve denetimine yönelik hükümler ihtiva etmekte olup üye ülkeler tarafından işbirliği içinde uygulanmaktadır.
AB genelinde gıda ile ilgili genel prensiplerin ve temel düzenlemelerin çerçevesini belirleyen 178/2002/EC sayılı Tüzük doğrultusunda Genel Gıda Yasası uygulanmaktadır. 2002 tarihli düzenlemeyle, aynı zamanda, AB Gıda Güvenliği Otoritesi kurularak gıda güvenliği konusunda uygulanması zorunlu prosedürler belirlenmiştir. Genel Gıda Yasası, gıdaların izlenebilirliği konusunda da hükümler içermektedir ve düzenlediği ana başlıklar Ocak 2005 tarihinde uygulamaya girmiştir.
Üçüncü ülkelerden ithal edilen taze meyve ve sebzelerin sevkiyatının AB pazarlama standartları ve diğer eşdeğer standartlara uygun olması gerekmektedir. Bu yönde, 543/2011/EU sayılı Tüzük taze meyve ve sebze ithalatı ile ilgili genel ve spesifik pazarlama standartlarını belirlemektedir.
AB ve Uygunluk Değerlendirme
Standartlara uygunluk değerlendirme adımı AB mevzuatına uygunluğun sağlanmasında zorunlu bir adımdır. Burada amaç üretimin her aşamasında gerekli koşullara uyumun sağlanması ve nihai ürünün kabulünün kolaylaştırılmasıdır.
AB ürün mevzuatı üreticilere ürünlerinin kullanımı sırasında oluşabilecek risk düzeyine göre uygunluk değerlendirme aşamasında bir miktar seçme hakkı sunmaktadır. Bu seçenekler öz sertifikasyon, tip inceleme ve ürün kalite kontrol sistemi, tam kalite güvencesi olabilmektedir.
AB üyesi ülkelerin uygunluk değerlendirme kuruluşları listesi AB Komisyonu web sitesinde yer almaktadır (NANDO- http://ec.europa.eu/growth/tools–databases/nando/ ).
Nihai ürünün pazara girişini kolaylaştırmayı sağlayan bazı zorunlu olmayan değerlendirme programları da bulunmaktadır. Bunlar hakkında bilgi CEN (Avrupa Standardizasyon
Komitesi), CENELEC-Avrupa Elektroteknik Standardizasyon Komitesi
(https://www.cencenelec.eu/Pages/default.aspx) ve ETSI-Avrupa Telekomünikasyon Standartları Kurumu’ndan (https://www.etsi.org/) temin edilebilir.
AB belirli ürünlerin standart miktarda ambalajlanması için düzenleme yapmıştır. 80/232/EC no’lu Konsey Direktifi ürün ambalajlarının sahip olması gereken boyutları düzenlemektedir.
İlgili direktife aşağıdaki linkten ulaşılabilir: https://eur–
lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CELEX:31980L0232:EN:HTML
Tüketicinin korunması göz önünde tutularak, AB içerisinde sadece AB etiketleme mevzuatına uyan ürünlerin pazarlanmasına izin verilmektedir. AB etiketleme mevzuatı, gıda, ev gereçleri, ayakkabı, tekstil vb. sektörler için zorunlu etiketleme standartları koymaktadır.
Paketleme ve ambalajlama, tüketici sağlığı ve çevrenin korunması amacıyla, AB tarafından belirlenen kurallara uygun yapılmak zorundadır. Paketleme ve ambalajlamaya ilişkin temel AB mevzuatı şunlardır:
AB içerisinde pazarlanan ambalajlar, çevrenin korunmasına yönelik konulan genel kuralların yanı sıra tüketici sağlığı için herhangi bir riski önlemek amaçlı özel hükümleri yerine getirmelidir (EU Labels:
https://ec.europa.eu/info/business–economy–euro/product–safety–and–requirements/eu–labels_en).
AB, üye ülkelerde gönüllülük esasına bağlı olarak, 66/2010/EC sayılı Tüzük ile Çevre Etiketi (Eco-label) düzenlemesi geliştirmiştir. Çevre Etiketi ile ilgili bilgi (http://ec.europa.eu/environment/ecolabel/ ) linkinden edinilebilir.
Piyasaya arz edilen tüm ürünlerin güvenli ve kaliteli olmasını sağlamak ülkelerin en temel öncelikleri arasındadır. Bu amaçla, ürünlerin uyması gereken teknik kriterler (standartlar ve teknik düzenlemeler) ile ürünlerin bu kriterlere uygun üretildiğini belgeleyen uygunluk değerlendirmesi işlemlerine günümüzde daha fazla başvurulmaktadır. Standartlar, teknik düzenlemeler ve uygunluk değerlendirmesi prosedürleri, sınai, ekonomik ve ticari gelişmeye katkıda bulunan, insan can ve mal güvenliğini korumayı amaçlayan, modern ekonominin ve standardizasyon sisteminin temel taşlarıdır.
Bununla birlikte, standartlar, teknik düzenlemeler ve uygunluk değerlendirmesi işlemleri çoğu zaman insan sağlığı ve güvenliği gibi meşru amaçların ötesinde ticarette teknik engeller olarak adlandırılan ve uluslararası ticaretin serbest akışını olumsuz etkileyen engellere yol açmaktadır. Uluslararası kabul görmüş standartlardan farklı teknik kriterler belirlenmesi ve gerektiğinden katı test ve belgelendirme işlemlerinin zorunlu kılınması bu alandaki en önemli sorunlardır. Şeffaf bir şekilde kabul edilmeyen ve uygulanmayan bu düzenlemeler ihracatçı firmalar açısından ek külfet ve maliyetlere de yol açmakta ve rekabet edebilirliklerini güçleştirmektedir. İhracatta karşılaştığımız ticarette teknik engellerin önlenmesi, sürdürülebilir ihracat artışının sağlanması açısından da önemlidir.
Bu kapsamda, T.C. Ticaret Bakanlığı Ürün Güvenliği ve Denetimi Genel Müdürlüğü internet sayfasında konu ile ilgili ayrıntılı bilgi mevcuttur: (https://teknikengel.gov.tr/).
Ticarette Teknik Engeller İnternet Sitesi, ihracatçılarımızın ticarette teknik engeller alanında yararlanacağı ve etkin olarak kullanacağı temel bir platform olarak yapılandırılmıştır. Bu çerçevede; ihracata konu ülkenin ticarette teknik engeller uygulamaları hakkında bilgi sahibi olunabilmekte, ihtiyaç duyulan ülke mevzuat ve uygulamaları hakkında ilave bilgiler Bakanlığımızdan talep edilebilmekte ve ihracatta karşılaşılan ticarette teknik engeller interaktif olarak Bakanlığımıza bildirilebilmektedir. Ticarette Teknik Engeller İnternet Sitesine üyelik suretiyle ilgilenilen ülke ve ürün gruplarına ilişkin taslak düzenlemeler e-posta ile günlük olarak gönderilmektedir. Ayrıca, firmalarımız ihracatlarını olumsuz etkileyebilecek diğer ülke düzenlemelerini taslak aşamasında öğrenip yorum yapabilmektedir. Ticarette Teknik Engeller İnternet Sitesine üyelik ücretsizdir.
Avusturya tarafından dış ticarette uygulanmakta olan teknik engeller hakkında bilgiye www.teknikengel.gov.tr sitesinden erişilebilmektedir. Ticarette Teknik Engeller web sitesi, kullanıcıların teknik engeller alanında yararlanacağı ve etkin olarak kullanacağı temel bir platform olarak yapılandırılmıştır. Bu çerçevede, söz konusu siteden ülkeler itibariyle ticarette teknik engeller uygulamaları hakkında bilgi sahibi olunabilmekte, ülkelerin mevzuat ve uygulamaları hakkında Bakanlığımızdan bilgi talep edilebilmekte ve ihracatta karşılaşılan teknik engeller interaktif olarak Bakanlığımıza bildirilebilmektedir. Söz konusu siteye ücretsiz olarak üye olunabilmektedir. Sitenin üyelerine ilgilendikleri ülke ve ürün gruplarına ilişkin düzenlemeler günlük olarak e-posta ile gönderilmektedir.
Patent ve marka başvuruları Avusturya Patent Kurumu Österreichische Patentamt’a yapılmaktadır.
Konuya ilişkin detaylı bilgiye www.patentamt.at adresinden ulaşılmaktadır.
Avrupa Birliği Fikri Sınai Mülkiyet Hakları Ofisi-EUIPO, AB patentinden ve kayıtlı Avrupa Birliği tasarımlarından sorumlu AB kuruluşudur. Bu kuruluş, ulusal ve bölgesel faaliyet gösteren Fikri Sınai Mülkiyet Ofisleri, kullanıcı grupları, Avrupa Komisyonu, Avrupa Parlamentosu ve diğer uluslararası kuruluşlarla ortak çalışmaktadır (https://euipo.europa.eu/ ).
Malların Avusturya’ya ithalatı için pek çok kanal bulunmaktadır:
Avusturya ekonomisindeki serbest rekabet tüketicilerin beklentilerini de yükseltmiştir. Ülkede ürünlerin kalitesi, fiyatı ve sunumu sıkı bir denetime tabi tutulmaktadır. Siparişlerin zamanında teslimatı, numuneler ile sevkiyatı gerçekleştirilen ürünlerin kalitesinin aynı olması, satış sonrası hizmet beklentisi ön plana çıkmaktadır.
Federal Maliye Bakanlığı’na bağlı kurum Bundesbeschaffung – Avusturya Federal Kamu İhale
Kurumu yaklaşık 250.000 ürünün ve hizmetin kamu kurumlarına alımını koordine etmektedir.
Kamu ihaleleri Avusturya’nın Resmi Gazetesi olan Wiener Zeitung’ta yayımlanmakta olup, internet ortamında www.lieferanzeiger.at adresinde de yayınlanmaktadır. Ayrıca, sektörel bazda www.bbg.gv.at/information/aktuelle-ausschreibungen adresinden ve aşağıda bağlantıları yer alan eyalet yönetimlerinin ihalelerinin yer aldığı adreslerden ihale duyurularına ulaşmak mümkündür.
Viyana: https://www.wien.gv.at/Vergabeportal/List
Aşağı Avusturya: https://www.noe.gv.at/noe/Ausschreibungen–Liegenschaften/Bekanntmachungen.html Burgenland: https://burgenland.vergabeportal.at/List
Yukarı Avusturya: https://www.land–oberoesterreich.gv.at/beschaffungsausschreibungen.htm
Salzburg: https://www.salzburg.gv.at/kommunikation/ausschreibungen
Steiermark: https://steiermark.vergabeportal.at/List
Vorarlberg: https://bekanntmachungen.vorarlberg.at/List
Tirol: https://tirol.vergabeportal.at/List
Karintiya: https://ktn.vergabeportal.at/List
Avusturya’da toplam tarımsal işletmelerin yaklaşık üçte ikisi Aşağı Avusturya, Steiermark ve Yukarı Avusturya’da bulunmaktadır. Tarımsal işletmelerinin yaklaşık %95’i küçük aile işletmelerinden oluşmaktadır. Ancak, son yıllarda büyük tarımsal işletmelerin sayısında artış görülmüştür. Ülkede 2020 yılında tarımsal amaçlı ekilen alan 1,32 milyon hektar olup, bu alan Avusturya’nın toplam yüzölçümünün yaklaşık %16’sına eşittir. Avusturya’da toplam tarımsal üretim değeri 2020 yılında 7,64 milyar avro iken, 2021 yılında %11,5’lik artışla yaklaşık 8,53 milyar avro olmuştur. Yaratılan üretim değerinin içinde bitkisel üretimin payı %47, hayvansal üretimin payı ise %43’tür.
Avusturya İstatistik Kurumu verilerine göre, ülke genelinde 1,84 milyon sığır bulunurken, bu rakamın 592 bin adedini 1 yaş altı sığır oluşturmaktadır. 1-2 yaş arası sığırların oranı 422 bin olurken, 2 yaş ve üzeri sığır sayısı 828 bin adet olmuştur. Avusturya, 2022 yılı Ocak –Ekim döneminde 51,90 milyon avro sığır ihracatı yapmış, bunun 3,57 milyon avro’luk kısmı Türkiye’ye gerçekleşmiştir.
2021 yılı sonu itibariyle imalat sanayinin yaratmış olduğu katma değer 67,90 milyar avro ve GSYİH içerisindeki payı %18,8 olarak gerçekleşmiştir. Önceki yıllara bakıldığında, 2019 yılında imalat sanayinin yaratmakta olduğu katma değer 66,79 milyar avro olurken, 2020 yılında katma değer 62,54 milyar avro olmuştur.
2021 yılında imalat sanayiinde yaratılan reel katma değer %8,8’lik bir artış göstermiş olup, aynı dönemde GSYİH’da ise %4,5 artış olmuştur. 2019 yılında imalat sanayiinde yaratılan reel katma değer %0,4 artış gösterirken, 2020 yılında ise %7,1 düşüş gerçekleşmiştir. 2019 yılında GSYİH’da %1,5 artış gerçekleşirken, 2020 yılında ise %6,7 düşüş gerçekleşmiştir.
2021 yılında sanayi üretim değeri 2020 yılına kıyasla %31,1 artış göstererek, 203,87 milyar avro olarak gerçekleşmiştir. Sanayi üretim değeri 2018’de 176,28 milyar avro iken, 2019 yılında 173,70 milyar avro, 2020 yılında ise 155,49 milyar avro seviyesinde gerçekleşmiştir.
Üretim büyüklüğü açısından en önemli sektörlerin başında makine, metal ve döküm, gaz ve ısı, elektrik ve elektronik endüstrisi, kimya endüstrisi ile otomotiv sanayii yer almaktadır. Sektörlerin yurt dışı cirolarına baktığımızda enerji üretimi, makine sanayii, otomotiv ve otomotiv yedek parça sanayii, metal ve metal işleme sanayii yine ilk sıraları almaktadırlar.
Avusturya’nın 2021 yılı Gayrisafi yurt içi hasıla (GSYİH)’sının %70,0’ini hizmetler sektörü oluşturmuştur. 2021 yılı büyüme oranları sektörel bazda değerlendirildiğinde, hizmet sektöründe reel %3,1 büyüme gerçekleşmiştir.
Avusturya’nın yaklaşık %50’si ormanla kaplı olup, ülke Orta Avrupa’nın en fazla ormana sahip ülkelerden birisi konumundadır. Diğer taraftan, madenler bakımından da oldukça zengin sayılan Avusturya’da demir, magnezyum, grafit ve kömür elde edilmekte olup, en çok grafit Avusturya’da üretilmektedir. Ülke ayrıca, magnesit ve wolfram üretiminde de dünyanın önemli üreticilerinin başında gelmektedir.
Enerji
Avusturya’daki enerji üretimi enerji tüketimini karşılayamamakta, bu nedenle ülke kullanılan enerjinin yarıdan fazlasını ithal etmektedir. Bununla birlikte, Avusturya’nın enerji ihracatı da bulunmaktadır. Avusturya’da kömür ve petrol gibi enerji kaynaklarının kısıtlı olması nedeniyle enerji politikasında yenilenebilir enerji kaynaklarının önemi oldukça fazladır. Bu çerçevede, yenilenebilir enerji teknolojilerine önemli kamu kaynakları tahsis edilmiş olup, hükümetin öncelikli konuları arasında yer almaktadır.
Avusturya’da enerji tüketiminde yenilenebilir enerjinin oranı 2005 yılında %23,8 iken, 2021 yılında %36,4 olarak kaydedilmiştir. Ülkede geleneksel olarak yenilenebilir enerjide, hidroelektrik, rüzgar, fotovoltaik, jeotermal ve biyoyakıtlar ilk sırada gelmektedir. Ayrıca, uzaktan ısıtma ile sağlanan ve çöplerin yakımı ile oluşan enerjiden elde edilen elektrik ve sıcak su, güneş ve biyoyakıt yöntemiyle de enerji üretimi gerçekleşmektedir.
Avusturya Rüzgar Enerjisi Birliği verilerine göre, Avusturya’da 1994 yılında Marchfeld bölgesinde 150 KW enerji üreten ilk rüzgar türbini kurulmuştur. Avusturya genelinde 2022 sonu itibariyle, toplamda 1.374 rüzgar türbini 3.586 MW elektrik üretmiştir. Üretilen rüzgar enerjisi ile Avusturya’daki yaklaşık 2,4 milyon konutun elektrik ihtiyacı karşılanmakta olup, özellikle Burgenland Eyaletindeki rüzgar türbinlerinin kullanım yaygınlığı ve teknolojileri
Almanya ve Danimarka’dakilerle rekabet edebilecek niteliktedir. (Avusturya Rüzgar Enerjisi Birliği, 2023).
Avusturya’nın yıllık güneş potansiyeli 1.000 kWh/m² olup, 2020 yılında yenilenebilir enerjinin %1.8’i güneş enerjisinden üretilmiştir (Avusturya İklim Koruma, Çevre, Enerji, Hareketlilik, İnovasyon ve Teknoloji Bakanlığı, 2023).
Ülke genelinde 2021 yılı sonu itibariyle kurulumu gerçekleştirilen güneş kollektörlerinin kapladığı alan 4,8 milyon m² olurken, bu kollektörlerin toplam enerji üretme kapasitesi ise 3,3 GWth olmuştur. (Avusturya Termal Güneş Enerjisini Destekleme Derneği, 2023).
Avusturya’da iş kültürü güven ilişkisi odaklıdır. Avusturyalılar güven duydukları muhataplarıyla fiyata veya maliyete odaklanmadan yıllarca iş yapabilmektedir. Avusturyalılar iş dünyasında samimiyete önem verirler. Bir iş görüşmesinde sözleşme şartlarını konuşmadan önce konuştukları firmayı ve firma temsilcilerini kişisel olarak tanımaya çalışırlar. Bu bağlamda, iş görüşmelerine başlamadan önce yapılan sohbet kıymetlidir.
Avusturyalılar iş yaşamında dakik olmaya önem verirler. Toplantılara veya iş görüşmelerine 5 dakika önce gitmek normal kabul edilmekte olup, 5 dakikadan fazla bir görüşmeye gecikme durumu olması halinde muhatap kişiye bilgi verilmesi veya açıklama yapılması beklenmektedir. Aksi takdirde, Avusturyalı şirketin veya kişinin ciddiye alınmadığı algısı oluşabilir ve bu durum iş yaşantısındaki güven ilişkisine zarar verir. Randevuların son dakika iptal edilmesi olumsuz algılanır.
Avusturyalılar iş yaparken oldukça disiplinli ve kural odaklıdır. Örneğin, bir ürün alımı sırasında sözleşmede belirtilen tarihlerde malın teslim edilmesi beklenmekte olup, tarihlerde esneklik sağlanmayabilir. Ürünlerin geç teslim edilmesi veya sözleşme şartlarına aykırı hareket edilmesi güven ilişkisine zarar verdiği için iş ilişkisine zarar verir.
Avusturyalılar açık bir şekilde eleştiri yapmayı takdir etmezler. Olumsuz gelişmeleri çoğu zaman açıkça ifade etmek yerine, satır aralarında dile getirirler. Zira, çok doğrudan ve düpedüz bildirilen görüş ifadeleri nezaketsiz olarak algılanabilir.
Avusturya’da unvanlara çok önem verilmekte olup, tüm unvanların ve pozisyonların kartvizitlerde görünür olmasına dikkat edilir. Yeni tanışılan muhataplarla iletişim kurarken ilk etapta unvan ve soyadıyla hitap edilmektedir.
Avusturya’da çalışma saatleri değişiklik arz edebilmekte olup, bazı şirketler cuma öğleden sonra çalışmamaktadır.
Avusturya’da çalışma dili esas olarak Almanca olmakla beraber, İngilizce iş yaşamında geçerlidir.
Avrupa Birliği üyesi Avusturya 1 Ocak 2002 tarihi itibariyle dolaşıma giren Birliğin ortak para birimi avroyu kullanmaya başlamıştır. Ülkede çek kullanımı yaygın olmamakla birlikte, 3,5 milyonun üzerinde kredi kartı dolaşımda bulunmaktadır.
Avusturya diplomatik pasaport (siyah), üst düzey memurlar için düzenlenen pasaport (yeşil) ve hizmet pasaportu (gri) hamili vatandaşlarımıza 90 gün ikamet için vize uygulamamaktadır.
Turist pasaportları (bordo) için ise vize gerekmektedir.
Vize mevzuatı Yabancılar Polisi Yasası ile düzenlenmektedir. Ülkeye giriş vizeleri dört türlüdür.
Yukarıda belirtilen vizeler için İstanbul’daki Avusturya Başkonsolosluğuna başvurmak gerekmektedir.
Avusturya Başkonsolosluğu
İstanbul
Köybaşı Cad. No: 45
80870 Yeniköy-İstanbul
Tel: 212-2624984, 2629015
Fax: 212-2622622
Web: www.bmeia.gv.at/tr/bueyuekelcilik/istanbul.html
2023 Yılı Resmi Tatil Günleri
| 01/01/2023 Pazar | Resmi Tatil -Yeni Yıl |
| 06/01/2023 Cuma | Resmi Tatil – Dini Bayram |
| 10/04/2023 Pazartesi | Resmi Tatil – Dini Bayram (Paskalya) |
| 01/05/2023 Pazartesi | Resmi Tatil – İşçi Bayramı |
| 04/05/2023 Perşembe | Resmi Tatil – Dini Bayram |
| 18/05/2023 Perşembe | Resmi Tatil – Dini Bayram |
| 29/05/2023 Pazartesi | Resmi Tatil – Dini Bayram |
| 08/06/2023 Perşembe | Resmi Tatil – Dini Bayram |
| 15/08/2023 Salı | Resmi Tatil – Dini Bayram |
| 26/10/2023 Perşembe | Resmi Tatil – Avusturya Milli Günü |
| 01/11/2023 Çarşamba | Resmi Tatil – Dini Bayram |
| 08/12/2023 Cuma | Resmi Tatil – Dini Bayram |
| 25-26/12/2023 Pazartesi – Salı | Resmi Tatil – Dini Bayram (Noel) |
Avusturya’da mesai günleri Pazartesi – Cuma arası olmak üzere 38,5 veya 40 saattir. Diğer taraftan pek çok resmi ve özel ofis Cuma günü öğleden sonraları kapalı olabilmektedir.
Avusturya (Merkezi Avrupa Saati-CET)’nde bulunmakta olup, Avusturya kış saati uygulandığı
dönemde Türkiye’den 2 saat geride bulunurken, yaz saati uygulandığı dönemde aradaki saat farkı 1’e inmektedir.
Sermaye şirketleri:
Şahıs Şirketleri:
Avusturya’da genel olarak kurulan şirket türü Limited Şirketidir. Limited Şirket kurulumunda gereken asgari sermaye tutarı 35 bin avrodur. Bu tutar nakdi veya ayni olarak gösterilebilmektedir. Ortakların “imtiyazlı kuruluş” imkanından faydalanmak istemeleri durumunda, kuruluşta şirkete sadece nakdi olarak 5 bin avro yatırmaları yeterli olmakla birlikte, sermaye tutarının geri kalan kısmının 10 yıl içinde 35.000 avroya tamamlamaları gerekmektedir.
Limited Şirket Kurmak İçin Gerekli Belgeler:
Ayrıca;
Avusturya’daki diğer şirket türlerinin kuruluşuna ve vergi düzenlemelerine ilişkin detaylı bilgiye Avusturya Yatırım Ajansı – Austrian Business Agency (ABA)’nın sayfasında yer alan https://investinaustria.at/de/infomaterial/broschueren/ABA–avusturya–da–sirket–kurulusu.pdf linkten ulaşılabilmektedir.
Avusturya’da şirketler vergi hukukuna göre muhasebe kaydı tutmak zorundadır. Ltd. Şti. için de Şirketler Kanunu’nun defter tutmaya ilişkin konusundaki hükümleri geçerlidir. Şirket yöneticileri şirketin gereklerine uygun bir muhasebe ve bir dâhili kontrol sistemi uygulamak ve her mali yılın ilk beş ayı içerisinde geçmiş mali yıla ait yılsonu bilânçosunu hazırlamak zorundadır. Yılsonu faaliyet raporu; bilânço, kâr-zarar hesapları ve eklerden ibarettir. Ayrıca söz konusu raporu tamamlayıcı bir durum raporu da hazırlanması gerekmektedir.
Uluslararası karşılaştırmada Avusturya’nın yaşam kalitesinin yüksek olması gelişmiş bir sosyal güvenlik sistemine dayanmaktadır. Bu sayede hastalık, yaşlılık ve iş kazası rizikolarına karşı kapsamlı bir koruma sağlanmaktadır. Hastalıklara karşı koruyucu önlem almak ve hastalıkları önlemek, sağlıklı yaşam şekli hakkında bilgi vermek sosyal sigortanın sunduğu çok çeşitli hizmetleri tamamlamaktadır.
Avusturya sosyal sigorta sistemi yaklaşık olarak tüm çalışanları içine alan mecburi bir sigorta özelliği taşımaktadır.
Avusturya sosyal sigorta sistemi sağlık, kaza ve emeklilik sigortalarından oluşan üç kuruluşuyla geniş çerçevede bir güvence vermektedir. Avusturya nüfusunun yaklaşık tümü Avusturya sosyal sigortasının en az bir kuruluşu tarafından kapsanmaktadır.
Avusturya’da yaklaşık 6,8 milyon prim ödeyen mükellef kişi ile aileleri olmak üzere yaklaşık 8,8 milyon kişi sağlık sigortası kapsamındadır.
Hizmetler sigortalıların ve işverenlerin primlerinden, emekliliklerde ise kısmen vergilerden finanse edilmektedir. Bütün vatandaşlar ödedikleri primlerle kendi sosyal güvenliklerine yatırım yapmaktadırlar. Sosyal sigorta kurumu en düşük idari giderle en iyi bakım kalitesini sunmayı amaçlamaktadır. 2006 yılından bu yana tüm bölgelerde sigortalıların bilgilerinin elektronik olarak tutulduğu “e-card” sistemi yürürlüktedir.
2021 yılında Sosyal Güvenlik Kurumlarının (hastalık, emeklilik ve kaza sigortası) gelirleri yaklaşık 72,75 milyar avro, giderleri ise 72,86 milyar avro olmuştur.
Sosyal Güvenlik Kurumları Gelir-Gider Dengesi (Milyon Avro) 2021
| Kurumlar | Gelirler | Giderler |
| Hastalık Sigortası Kurumları | 21.404 | 21.545 |
| Emeklilik Sigortası Kurumları | 49.594 | 49.599 |
| Kaza Sigortası Kurumları | 1.757 | 1.717 |
| Toplam | 72.755 | 72.861 |
Kaynak: Avusturya Sosyal Sigortalar Kurumu, 2023.
2021 sonu itibariyle hastalık sigortasına prim ödeyen mükelleflerin sayısı 6 milyon 880 bin, emeklilik sigortasına prim ödeyenlerin sayısı 4 milyon 180 bin, kaza sigortasına prim ödeyenlerin sayısı ise 6 milyon 620 bin kişi olmuştur.
Sosyal emeklilik sigortası aşağıda yer alan hizmetleri kapsamaktadır.
-yaş haddinden emeklilik
-erken emeklilik
-çalışma kapasitesinin azalması sebebiyle emeklilik
-geride kalanlara ödenen emeklilik
-rehabilitasyon için tedbirler
-sağlık önlemleri
Sosyal güvenlik prim kesintilerine uygulanan “Prime Esas Tavan Aylık Sınırı” 2023 yılı için çalışanlar ve serbest meslek sahipleri ile çiftçiler için 5.850 avro olarak uygulanmıştır.
Sosyal Güvenlik Prim Kesinti Oranları (%)
İşçiler
| Sigorta Kolları | Toplam | İşçi Payı | İşveren Payı |
| Hastalık Sigortası | 7,65 | 3,87 | 3,78 |
| Emeklilik Sigortası | 22,80 | 10,25 | 12,55 |
| Kaza Sigortası | 1,1 | X | 1,1 |
| İşsizlik Sigortası | 6,0 | 3,0 | 3,0 |
Hizmetliler
| Sigorta Kolları | Toplam | İşçi Payı | İşveren Payı |
| Hastalık Sigortası | 7,65 | 3,87 | 3,78 |
| Emeklilik Sigortası | 22,80 | 10,25 | 12,55 |
| Kaza Sigortası | 1,1 | X | 1,1 |
| İşsizlik Sigortası | 6,0 | 3,0 | 3,0 |
Devlet Memurları
| Sigorta Kolları | Toplam | İşçi Payı | İşveren Payı |
| Hastalık Sigortası | 7,635 | 4,10 | 3,535 |
| Emeklilik Sigortası | 22,80 | 10,25 | 12,55 |
| Kaza Sigortası | 0,47 | X | 0,47 |
| İşsizlik Sigortası | 6,0 | 3,0 | 3,0 |
Serbest Çalışanlar
| Hastalık Sigortası | 7,65 |
| Emeklilik Sigortası | 22,80 |
| Kaza Sigortası | 1,1 |
| İşsizlik Sigortası | 6,0 |
Çiftçiler
| Hastalık Sigortası | 7,65 |
| Emeklilik Sigortası | 22,80 |
| Kaza Sigortası | 1,1 |
| İşsizlik Sigortası | 6,0 |
İşçi veya müstahdem statüsünde çalışanların aylık ücretlerinden ve/veya bunların
işverenlerinden genel sigorta kollarına ilaveten; İşçi Odası (%0,5), Konut Yapı Teşviki (%1,0), Kötü Hava Ödeneği (%1,4) ve İşletme Emeklilik Kasası (%1,53) katkı payları kesintisi yapılmaktadır.
Kaynak: Avusturya Sosyal Sigortalar Kurumu, 2023.
Avusturya Bankalar ve Bankacılar Birliği (Verband österreichischer Banken und Bankiers) kar amacı gütmeyen bir danışmanlık şirketidir. Avusturya’da kurulmuş olan banka ve kredi şirketlerinin temsilciliğini yürüten birlik, üyelerinin çıkarlarını etkileyen ulusal ve uluslararası yönetmeliklerin değerlendirilmesi, finans çevreleri ve bakanlıklar ile irtibat, vergi ve ticaret hukuku konularında sektörler arası işbirliği gibi konularda üyelerine hizmet vermektedir.
Avusturya Bankalar Birliği
A-1013 Wien
Börsegasse 11
Postfach 132
Tel.: +43 1 535 17 71 0 Fax: +43 1 535 17 71 38
Email: bv@bankenverband.at , http://www.bankenverband.at
Avusturya’da ekonomik krizin etkisiyle zor durumda kalan bazı küçük bankalar kapatılmış ya da yaygın şekliyle büyük bankaların bünyesine katılması söz konusu olmuştur.
Avusturya’daki Bankaların Sayısı (2012-2021)
|
Yıllar |
Özel Bankalar |
Mevduat Bankaları |
Devlet İpotek Fonları |
Raiffeisen Kredi Kooperatifleri |
Volksbank Kredi Kooperatifleri |
Kredi Birlikleri |
||||||
| M | Ş | M | Ş | M | Ş | M | Ş | M | Ş | M | Ş | |
| 2012 | 45 | 1.108 | 51 | 956 | 11 | 159 | 520 | 1.680 | 64 | 461 | 4 | 87 |
| 2013 | 43 | 1.087 | 49 | 922 | 11 | 157 | 509 | 1.646 | 61 | 449 | 4 | 81 |
| 2014 | 42 | 1.046 | 49 | 912 | 10 | 152 | 498 | 1.608 | 53 | 444 | 4 | 81 |
| 2015 | 42 | 982 | 49 | 900 | 10 | 146 | 488 | 1.544 | 41 | 431 | 4 | 81 |
| 2016 | 41 | 908 | 49 | 877 | 10 | 142 | 448 | 1.505 | 20 | 407 | 4 | 76 |
| 2017 | 39 | 871 | 49 | 866 | 9 | 141 | 419 | 1.458 | 14 | 350 | 4 | 73 |
| 2018 | 38 | 867 | 49 | 849 | 8 | 136 | 399 | 1.388 | 13 | 313 | 4 | 70 |
| 2019 | 42 | 861 | 49 | 832 | 8 | 136 | 380 | 1.346 | 9 | 260 | 4 | 70 |
| 2020 | 37 | 533 | 49 | 796 | 8 | 135 | 354 | 1.339 | 9 | 244 | 4 | 70 |
| 2021 | 35 | 911 | 49 | 770 | 6 | 99 | 338 | 1.338 | 9 | 234 | 4 | 69 |
M: Merkez – Ş: Şube
Kaynak: Avusturya Merkez Bankası, 2023
2021 Yılı Toplam Varlıkları İtibariyle Avusturya’da İlk On Banka (avro)
| 1 | UniCredit Bank Austria AG |
| 2 | Erste Group Bank AG |
| 3 | Raiffeisen Bank International AG |
| 4 | BAWAG P.S.K. |
| 5 | Raiffeisenlandesbank Oberösterreich AG |
| 6 | Erste Bank der österreichischen Sparkassen AG |
| 7 | Raiffeisenlandesbank NÖ-Wien AG |
| 8 | Österreichische Kontrollbank AG |
| 9 | Oberbank AG |
| 10 | Raiffeisenlandesbank Steiermark AG |
| 25 | Denizbank AG |
| 103 | Vakifbank International AG |
Kaynak: Avusturya Merkez Bankası, 2023.
Avusturya Merkez Bankası verilerine göre, 2021 yılında toplam varlıkları itibariyle ilk sırayı UniCredit Bank Austria AG alırken, Denizbank’ın Avusturya iştiraki olan Denizbank AG 25. sırada, Türkiye Vakıflar Bankası’nın Avusturya iştiraki olan Vakıfbank International AG ise 103. sırada yer almıştır.
Avusturya’da yabancıların ülkeye giriş ve ikametlerini düzenleyen Yabancılar Yasası
01.01.2006 tarihi itibariyle Yabancılar Polisi Yasası (Fremdenpolizeigesetz-FPG) ve Yerleşme ve İkamet Yasası (Niederlassungs-und Aufenthaltsgesetz-NAG) olarak ikiye ayrılmıştır. Altı aya kadar Avusturya’da kalacak olan yabancılar için vizeler artık Yabancılar Polisi Yasası hükümlerine göre düzenlenirken; altı aydan daha fazla süre ile Avusturya’da yaşayacaklar için Yerleşme ve İkamet Yasası hükümleri geçerli olacaktır.
Avusturya diplomatik pasaport (siyah), üst düzey memurlar için düzenlenen pasaport (yeşil) ve hizmet pasaportu (gri) hamili vatandaşlarımıza 90 gün ikamet için vize uygulamamaktadır. Turist pasaportları (bordo) için ise vize gerekmektedir.
Vize mevzuatı Yabancılar Polisi Yasası ile düzenlenmektedir. Ülkeye giriş vizeleri dört türlüdür.
Yukarıda belirtilen vizeler Avusturya’nın ülkemizdeki temsilciliği tarafından verilmekte ve Avusturya’da uzatılamamaktadır.
Avusturya Başkonsolosluğu
İstanbul
Köybaşı Cad. No: 45
80870 Yeniköy-İstanbul
Tel: 212-2624984, 2629015
Fax: 212-2622622
Web: www.bmeia.gv.at/tr/bueyuekelcilik/istanbul.html
Yasa’ya göre ikamet statüleri (Aufenthaltstitel) dört ana grupta toplanmıştır:
Yerleşme ve oturma izinleri pasaport üzerine damga şeklinde değil, ayrı bir kart şeklinde düzenlenmekte ve kimlik belgesi görevi de görmektedir.
Yerleşme ve oturma izinleri verme ve kartları düzenleme görevi belediyeler bünyesinde oluşturulan dairelere verilmiştir. Bu görevi Viyana Eyaletinde MA 20 Belediye Dairesi üstlenmiştir.
01.01.2006 tarihinde yürürlüğe giren Yabancıları Çalıştırma Yasası’nın 1. maddesine göre yabancıların çalışmak için izin talebinde bulunmaları gerekmektedir. Yasada izinler üç ana grupta toplanmıştır:
Çalıştırma izni (Beschäftigungsbewilligung)
Çalışma izni (Arbeitserlaubnis)
Muafiyet belgesi (Befreiungsschein)
Çalıştırma İzni: İş piyasasının durumunun ve gelişiminin imkân vermesi ve kamu çıkarına ters düşmemesi halinde belirli bir yabancıyı çalıştırabilmesi için işverene verilen izindir ve en fazla bir yıl sürelidir. Çalıştırma izni sadece belirli bir iş yerinde ve belirli bir iş için geçerlidir.
İlk kez çalıştırma izni verilmesi iş piyasasının durumuna ve çalışma izinleri kontenjanına bağlıdır.
Yabancıları Çalıştırma Yasası’nda her yıl Avusturya vatandaşı olmayan iş gücünün çalıştırılması için çalışma izinleri kontenjanının saptanabileceği öngörülmüştür. Hali hazırda Avusturya’da çalışan ve işsiz yabancıların payının bütün ülkedeki toplam işgücü potansiyelinin %8’ini aşmaması gerekmektedir. Bu oranın kendilerine çalışma izni verilmesi bir hak teşkil eden gruplar da söz konusu olduğunda %9’a çıkarılması mümkün bulunmaktadır.
Çalışma İzni: Son 14 ay içinde toplam olarak 52 hafta yasal çalışması bulunan yabancıya veya çalışma iznine sahip yabancıların en az bir yıl süreyle Avusturya’da yasal yerleşmiş eşleri veya reşit olmayan bekâr çocuklarına çalışma izni verilir. Bu izin son çalışma izninin verildiği eyalet içinde ve azami 2 yıl süre ile geçerli olacak şekilde düzenlenir.
Çalışma izni, son 2 yıl içinde toplam 18 ay yasal çalışılması halinde azami 2 yıl süre ile geçerli olacak şekilde uzatılır. Çalışma izni için yaptığı başvuruda izin verilmesinde etkili olabilecek hususlarda bilerek yanlış beyanda bulunan veya bunları gizleyenlerin izinleri iptal edilir.
Muafiyet Belgesi: Muafiyet Belgesi Avusturya’nın her yerinde ve her iş için geçerlidir. Ancak bazı meslekler için sınırlama getirilebilmektedir.
İş ve İşçi Bulma Kurumu (AMS) ve Belediye Dairesi MA35 ortaklaşa bir işlemle yabancıya kilit personel olarak yerleşme izni verilip, verilmeyeceğini tespit etmektedir. Yabancıyı çalıştırmaya hazır bir işyerinin bulunması şarttır. Kilit işgücü olarak yerleşme izni önce 18 ay süreyle verilir.
Bu izin çalışma iznini de içerir. Eğer bu sürede toplam 12 ay kilit işgücü olarak çalışılırsa, uzatmada sınırsız yerleşme izni (Niederlassungsbewilligung-unbeschränkt) verilir. Yükseköğrenimlerini Avusturya’da tamamlamış olan üniversite mezunları, kilit işgücü olma şartlarını yerine getirdiklerinde, kontenjana bağlı kalınmadan bu yerleşme iznini alabilirler.
Kilit işgücü sayılabilmek için;
Kilit işgücü olarak bir yabancının çalıştırılabilmesi için ayrıca;
Kaynak: T.C.Viyana Büyükelçiliği Ticaret Müşavirliği
[1] https://commission.europa.eu/strategy–and–policy/priorities–2019–2024/european–green–deal_en
[2] https://www.consilium.europa.eu/en/policies/green–deal/fit–for–55–the–eu–plan–for–a–green–transition/
[3] SKDM Taslak Metni (Resmi onay süreci devam etmektedir):
https://www.europarl.europa.eu/RegData/commissions/envi/inag/2023/02–08/ENVI_AG(2023)742452_EN.pdf
[4] A new Industrial Strategy for a green and digital Europe (europa.eu)
[5] https://environment.ec.europa.eu/strategy/circular–economy–action–plan_en
[6] https://ec.europa.eu/info/law/better–regulation/have–your–say/initiatives/12567–Sustainable–productsinitiative_en
[7] https://commission.europa.eu/energy–climate–change–environment/standards–tools–and–labels/productslabelling–rules–and–requirements/sustainable–products/ecodesign–sustainable–products_en
[8] https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/ip_21_5916
[9] https://environment.ec.europa.eu/strategy/circular–economy–action–plan_en